八言律诗格律
陈祥书
八言律诗,属于近体诗。篇幅上,每首八句,每句八字,共有64字。押韵上,全篇四韵或五韵,通常逢偶句押韵,首句可押可不押。平仄上,同句中,左右交替;同联中,上下相对。对仗上,颔联颈联,对仗工整;首联尾联,可对可不对。简言之,规定严格,格律严谨。
一、平韵:
(一)平起式:
(1)首句入韵:
(平)平(仄)仄(平)平仄平,(仄)仄(平)平(仄)仄平平。
(仄)仄(平)平(仄)仄平仄,(平)平(仄)仄(平)平仄平。
(平)平(仄)仄(平)平仄仄,(仄)仄(平)平(仄)仄平平。
(仄)仄(平)平(仄)仄平仄, (平)平(仄)仄(平)平仄平。
(2)首句不入韵(母式):
(平)平(仄)仄(平)平仄仄,(仄)仄(平)平(仄)仄平平。
(仄)仄(平)平(仄)仄平仄,(平)平(仄)仄(平)平仄平。
(平)平(仄)仄(平)平仄仄,(仄)仄(平)平(仄)仄平平。
(仄)仄(平)平(仄)仄平仄, (平)平(仄)仄(平)平仄平。
(二)仄起式:
(1)首句入韵:
(仄)仄(平)平(仄)仄平平,(平)平(仄)仄(平)平仄平。
(平)平(仄)仄(平)平仄仄,(仄)仄(平)平(仄)仄平平。
(仄)仄(平)平(仄)仄平仄, (平)平(仄)仄(平)平仄平。
(平)平(仄)仄(平)平仄仄,(仄)仄(平)平(仄)仄平平。
(2)首句不入韵:
(仄)仄(平)平(仄)仄平仄,(平)平(仄)仄(平)平仄平。
(平)平(仄)仄(平)平仄仄,(仄)仄(平)平(仄)仄平平。
(仄)仄(平)平(仄)仄平仄, (平)平(仄)仄(平)平仄平。
(平)平(仄)仄(平)平仄仄,(仄)仄(平)平(仄)仄平平。
二、仄韵:
(一)平起式:
(1)首句入韵:
(平)平(仄)仄(平)平仄仄,(仄)仄(平)平(仄)仄平仄。
(仄)仄(平)平(仄)仄平平,(平)平(仄)仄(平)平仄仄。
(平)平(仄)仄(平)平仄平,(仄)仄(平)平(仄)仄平仄。
(仄)仄(平)平(仄)仄平平,(平)平(仄)仄(平)平仄仄。
(2)首句不入韵:
(平)平(仄)仄(平)平仄平,(仄)仄(平)平(仄)仄平仄。
(仄)仄(平)平(仄)仄平平,(平)平(仄)仄(平)平仄仄。
(平)平(仄)仄(平)平仄平,(仄)仄(平)平(仄)仄平仄。
(仄)仄(平)平(仄)仄平平,(平)平(仄)仄(平)平仄仄。
(二)仄起式:
(1)首句入韵:
(仄)仄(平)平(仄)仄平仄,(平)平(仄)仄(平)平仄仄。
(平)平(仄)仄(平)平仄平,(仄)仄(平)平(仄)仄平仄。
(仄)仄(平)平(仄)仄平平,(平)平(仄)仄(平)平仄仄。
(平)平(仄)仄(平)平仄平,(仄)仄(平)平(仄)仄平仄。
(2)首句不入韵(母式):
(仄)仄(平)平(仄)仄平平,(平)平(仄)仄(平)平仄仄。
(平)平(仄)仄(平)平仄平,(仄)仄(平)平(仄)仄平仄。
(仄)仄(平)平(仄)仄平平,(平)平(仄)仄(平)平仄仄。
(平)平(仄)仄(平)平仄平,(仄)仄(平)平(仄)仄平仄。
【说明】括号字为可平可仄,其余字为固定平仄。
根据平仄规律,八律如同七律,也有四种标准句式:(平)平(仄)仄(平)平仄仄,(仄)仄(平)平(仄)仄平平,(仄)仄(平)平(仄)仄平仄,(平)平(仄)仄(平)平仄平。依据如此句式,进行平仄变化,便生成八律的四种基本格式。